floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Pyrus communis
 
Altınköy / Urla / İzmir - Temmuz 2014 © Serdar Ölez
Pyrus communisPyrus communis
Gözlem bildir
Armut Ağacı
Rosaceae / Pyrus / Pyrus communis
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Armut (Pyrus communis) Gülgiller (Rosaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Bilimsel olarak Pyrus communis L. şeklinde tanımlanır.

communis etimolojisi

Communis kelimesi Eski Latincede ‘ortaklaşa kullanılan, topluma ait, umumi’ anlamlarına gelen commoinis kelimesinden türetilmiştir. Commoinis Latinceye Öncel-Hint-Avrupa dillerinde aynı anlam ile kullanılan kom-moy-ni kelimesi değişerek taşınmıştır. Türün yaygın olarak görülmesine işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


20 m kadar boylanabilen, kışın yaprağını döken, dikenli bir ağaç türüdür. Sürgünlerin uçları özellikle gençlikte dikenlidir, sürgün yüzeyi çıplaktır veya gençlikte hafif tüyler görülebilir. Yapraklar yumurtamsı-dairesel veya yumurtamsı-dikdörtgenimsi formda ve 3-5 (7) × 1.5-4 cm boyutlardadır; tam, oymalı veya testere dişli kenarlıdır; yüzeyler gençlikte tüylü, olgunlukta çıplak ve üst yüzeyi parlaktır, kururken siyahımsı bir renk alır; tabanı yuvarlak veya yüreğimsi formdadır; yaprak sapı 5 cm kadardır. Çiçeklenme nisan-mayıs aylarında gerçekleşir. Çiçek kurulu 5-9 çiçeklidir. Çiçekler 2-3 cm çapında ve beyaz renktedir; sapları 1.5-3 cm kadardır. Doğal ortamda gelişen (kültüre alınmamış) meyveleri 2-5 cm uzunlukta, sarımsı yeşil renkte, armut şeklinde veya küremsi formdadır; meyve sapı en az meyvenin boyu uzunluğundadır. Ülkemizde yetişen 3 alttürün ayırt edici özellikleri şu şekildedir (Browicz, 1972):

Pyrus communis subsp. sativa: Sürgünleri genellikle dikensiz, meyve boyu en az 5 cm ve yumuşaktır.

Pyrus communis subsp. caucasica: Sürgünler dikenli, meyve boyu en fazla 4 cm ve serttir. Yapraklar tam kenarlıdır ve kenarları yünsü kirpiklidir.

Pyrus communis subsp. communis: Sürgünler dikenli, meyve boyu en fazla 4 cm ve serttir. Yapraklar oymalı ya da testere dişli veya tam kenarlıdır, kenarları kirpikli değildir.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Pyrus communisGaripçe / Güdül / Ankara
Kasım 2021 ©Mustafa Bektaş
Pyrus communisAltınköy / Urla / İzmir
Temmuz 2014 ©Serdar Ölez
Pyrus communisUlus / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Pyrus communisKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan P. communis taksonları: Pyrus communis subsp. caucasica, Pyrus communis subsp. communis, Pyrus communis subsp. sativa
Türkiye´de doğal yayılan Pyrus türleri: P.amygdaliformis, P.anatolica, P.communis, P.elaeagnifolia, P.hakkiarica, P.nivalis, P.oxyprion, P.salicifolia, P.serikensis, P.syriaca, P.yaltirikii




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Browicz, K. 1972. Pyrus L. In: Davis PH (ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 4, pp. 160-168, Edinburgh; Edinburgh University Press.
  3. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  4. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  5. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  6. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)