Yerfıtıkotu

Agrimonia repens

(Yer fıtıkotu)

Yerfıtıkotu (Agrimonia repens) Gülgiller (Rosaceae) ailesinden bir türdür; ilk kez 1759 yılında İsveçli botanikçi, zoolog ve doktor olan Carolus Linnaeus tarafından Systema Naturae adlı eserde yayınlanmıştır. Türkiye ve Kuzey Irak΄ta doğal olarak yetişir; vaktiyle Avrupa΄da kültür bitkisi olarak yetiştirildiğinden, oradaki mevcudiyeti antropojen kabul edilmelidir. Türkiye΄de Güney Marmara, Batı Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van ve Adana alt bölgelerinde yayılış gösterir.

Yeni gözlem bildir

Seyrek / Mengen / Bolu - Ağustos 2021 Serdar Ölez

Morfoloji

20-120 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Gövdeler dik gelişir; A.eupatoria türüne göre gövde çok daha tüylü ve kalındır. Dip yapraklar sıklıkla rozet dizilimlidir. Yapraklar tüysü birleşik formdadır ve 8-25 cm uzunluktadır. Yaprakçıklar 4-13 çifttir ve birbirlerinden farklı morfolojik özellikler gösterebilir; testere veya küt dişli kenarlıdır; alt tarafı salgılı tüylüdür. Çiçeklenme Mayıs-Eylül ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulları 10-35 cm uzunlukta, seyrek veya çok çiçekli başakvari salkım formundadır; çiçek sapı 5-10 mm uzunluktadır; çiçekler kurula dik gelişir; yumurtamsı formda, 3 damarlı, 5-7 mm boyda ve dür; sarı renkte ve 3-6 mm uzunluktadır; gelişkin silindriktir ve 10-12 x 12-14 mm boyutlardadır, dip kısmı ve derin kanallıdır. Hipantiyum üzerindeki sert kıllardan içte kalanlar dik, dışta kalanlar mutlaka geriye bükülmüş durumdadır.

Ekoloji/Habitat

700-2130 m yüksekikler arasında; batak ve sulak topraklarda ve dere boylarında yetişir.

Adlandırmalar

Bilimsel adlandırma

Agrimonia repens L.

Sinonimler (Tam liste)

- Agrimonia elata
- Agrimonia odorata

Etimoloji ve kısaltmalar

Agremonia gözdeki katarakt anlamına gelen Eski Yunanca argemos kelimesinden türetildiği sanılmaktadır; bitkinin bu göz rahatsızlığı için (doğrulanamamış) iyileştirici özelliklerine atıfta bulunur. Repens kelimesi Latincede ΄sürünen, sarılan, yavaş yavaş ilerleyen΄ anlamına gelir; büyüme / gelişme alışkanlığına atıfta bulunur. Bilimsel adlandırmada kullanılan L. kısaltması modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoolog olan Carl Linnaeus´un (1707-1778) türü yayınlayan kişi olduğunu belirtmek için kullanılır.

Bazı diğer Agrimonia türleri

A.eupatoria, A.repens,

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2021)

Leo.org Forums. (2021). https://dict.leo.org/forum/viewWrongentry.php?idForum=6&idThread=1342696&lp=ende&lang=en

Repens. (2021). Wiktionary, the free dictionary. https://en.wiktionary.org/wiki/repens

Listelenen kaynaklar Agrimonia repens hakkında ilave bilgiler içerebilir:
Ulusal Tez Merkezi

Tubives

Türkiye Bitkileri

Bizim Bitkiler
Kocaeli Bitkileri
GBIF Database
Wikipedia
Encyclopedia of Life
Wikispecies
JSTOR Plant DB
Efloras
Plants For A Future
Google Images
Plant Illustrations