floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Scrophularia libanotica
 
Kırklar / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Mustafa Gökmen
Scrophularia libanoticaScrophularia libanoticaScrophularia libanoticaScrophularia libanoticaScrophularia libanoticaScrophularia libanoticaphotos
Gözlem bildir
Denekutnu
Scrophulariaceae / Scrophularia / Scrophularia libanotica
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Denekutnu (Scrophularia libanotica) Sıracaotugiller (Scrophulariaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 200-3050 m yükseklikler arasında; taşlık yamaçlar ve çatlaklarda gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Scrophularia libanotica Boiss. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır.

Morfoloji


Kayalıklarda yetişen çok değişken, çok yıllık bir türdür. Gövdeler 16-75 cm boylanabilir; tüysüz veya yoğun salgılı-kısa havlıdır. Alt yapraklar saplı, üst neredeyse sapsızdır; yaprak ayası kalın, tüysüz veya yoğun salgılı; kenarlar tam, çift dişli, iki kat çift dişli veya nadiren sığ tüysü bölmelidir. Çiçek Kurulu genellikle yapraksız ve 2-7 çiçekli talkım formundadır. Çiçek kümesi sapı 1-2.5 cm; çiçek sapı 1.5-6 mm, yoğun salgılı veya neredeyse tüysüz. Brakteol 1-4.5 mm, mızraksı veya hemen hemen şeritsi, yoğun salgılı veya ± tüysüzdür. Çanak loblar yumurtamsı veya yuvarlağımsı, 2-3 x 1.5-2 mm, tüysüz veya salgılıdır; kenarlar ince ve kuru zarlı, beyaz, 0.3-0.6 mm genişliktedir. Taç yeşilimsi veya kahverengimsi-pembe veya bordo ve 4-5.5 mm boydadır; ercik gömülü veya kısaca dışa taşmıştır; üreyimsiz ercikler değişkendir, dikdörtgenimsi-genişçe yumurtamsı, daire şeklinde, nadiren 3-5 loblu, nadiren enine böbrek şeklindedir. Tohum kesesi (kapsül) küresel, ucu sivri çıkıntılı ve 3-5 x 3.5-5 mm boyutlardadır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Scrophularia libanoticaPülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Scrophularia libanoticaKırklar / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen
Scrophularia libanoticaPülümür / Tunceli
Aralık 2017 ©Ebru Yüce Babacan vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan S. libanotica taksonları: Scrophularia libanotica subsp. armena, Scrophularia libanotica subsp. libanotica, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. antalyensis, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. australis, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. cappadocica, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. libanotica, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. mesogitana, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. nevshehirensis, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. oligantha, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. pontica, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. sivasica, Scrophularia libanotica subsp. libanotica var. urartuensis
Türkiye´de doğal yayılan Scrophularia türleri: S.amana, S.amplexicaulis, S.atropatana, S.bitlisica, S.candelabrum, S.canina, S.capillaris, S.carduchorum, S.catariifolia, S.chlorantha, S.chrysantha, S.cinerascens, S.clematidifolia, S.crenophila, S.cryptophila, S.depauperata, S.divaricata, S.erzincanica, S.floribunda, S.gracilis, S.gypsicola, S.hyssopifolia, S.ilwensis, S.kotschyana, S.kurdica, S.lepidota, S.libanotica, S.lucida, S.luridiflora, S.macrobotrys, S.macrophylla, S.marginata, S.mersinensis, S.mesopotamica, S.myriophylla, S.nachitschevanica, S.nodosa, S.olympica, S.orientalis, S.paphlagonica, S.pegaea, S.peregrina, S.peyronii, S.pinardii, S.pruinosa, S.pulverulenta, S.pumilio, S.rimarum, S.scariosa, S.scopolii, S.serratifolia, S.sosnowskyi, S.striata, S.subaequiloba, S.tagetifolia, S.thesioides, S.trichopoda, S.umbrosa, S.uniflora, S.variegata, S.versicolor, S.xanthoglossa, S.xylorrhiza, S.zuvandica, S.zvartiana




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)