floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Erigeron acris
 
Gölcük / Isparta - Temmuz 2019 © Serdar Ölez
Erigeron acrisErigeron acrisErigeron acrisErigeron acrisErigeron acrisErigeron acrisphotos
Gözlem bildir
Yünlü şifaotu
Asteraceae / Erigeron / Erigeron acris
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Mavişifaotu (Erigeron acris) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1250-2600 m yükseklikler arasında; akarsu yanlarındaki tarlalar ve yamaçlarda doğal gelişim gösterir. Avrupa genelinde ve Asya´nın ılıman bölgelerinde yaygındır.
 


Türkçe literatürde genellikle Mavişifaotu olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde mavi şifaotu olarak bilinir. Bilimsel olarak Erigeron acris L. şeklinde tanımlanır.

Erigeron etimolojisi

Erigeron cins adı Yunancada `erken´ anlamına gelen eri- önelki ile, `yaşlı adam´ anlamına gelen geron kelimesinin birleşiminden türetilmiştir, `ilkbaharda yaşlı adam´ anlamına gelir; birçok türün erken çiçek açmasına ve meyve vermesine ve kabarık, beyaz tohum başlarına atıfta bulunur.

acris etimolojisi

Acris Yunancada `acı, keskin, ekşi´ anlamına gelen acr kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


45 cm kadar boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler seyrek veya yoğun tüylü-havlıdır, üst kısmı dallanmıştır ve dalların ucunda birkaç veya çok sayıda kapitulum taşır. Yapraklar tüysüz veya her iki yüzü tüylü-havlıdır. Dip yapraklar ters mızraksı veya ıspatula biçimli ve en çok ~ 12 x 1.5 cm boyutlardadır, keskin veya küt uçludur, taban daralarak sonlanır veya saplı gibidir, kenarlar genellikle tamdır. Sap yaprakları ters mızraksı veya eliptik formdadır. Çiçeklenme haziran-ağustos ayları arasında gerçekleşir. İnvolukrum 1-1.5 cm genişliktedir; filariler 2-3 sıralıdır, şeritsi-mızraksı formda ve 3-8 mm uzunluktadır, genellikle tabladan daha kısadır, yüzeyi salgılı tüylü ve/veya tüylü-havlıdır. Dilsi çiçekçikler çok sayıdadır; diller tablaya dik açıda çıkarlar, 3-5 x 0.2-0.3 mm boyutlarda ve eflatunumsu-pembe veya beyaz renktedir. Dilsiz dişi çiçekler 2.5-3.5 mm uzunluktadır. Tüpsü çiçekçikler ~ 4-5.5 mm uzunluktadır. Sert kabuklu meyveler ters mızraksı görünümde ve 2-2.5 x 0.35 mm boyutlardadır, yüzey seyrek havlıdır. Türkiye΄de iki altürü gözlenmiştir:
E. acris subsp. acer: Dilsi çiçekçikleri tüpsü çiçekçikleri kadar uzun veya hafifçe daha uzundur.
E. acris subsp. pycnotrichus: Dilsi çiçekçikleri tüpsü çiçekçiklerinden 3-4 mm daha uzundur.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Erigeron acrisSerinbayır / Ahlat / Bitlis
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Erigeron acrisAhlat / Bitlis
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Erigeron acrisGölcük / Isparta
Temmuz 2019 ©Serdar Ölez
Erigeron acrisPülümür / Tunceli
1980 ©Şinasi Yıldırımlı
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan E. acris taksonları: Erigeron acris subsp. acris, Erigeron acris subsp. pycnotrichus
Türkiye´de doğal yayılan Erigeron türleri: E.acris, E.amorphoglossus, E.annuus, E.atticus, E.caucasicus, E.cilicicus, E.daenensis, E.nigromontanus, E.olympicus, E.pulchellus, E.uniflorus, E.zederbaueri




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
  2. Online virtual flora of Wisconsin - Erigeron acris. (n.d.). Online Virtual Flora of Wisconsin Home. https://wisflora.herbarium.wisc.edu/taxa/index.php?taxon=10305
  3. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  4. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  5. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  6. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)