Domates

Solanum lycopersicum


Domates çok yıllık otsu bir bitkidir, ancak iki yıllık ve çok yıllık formları olsa bile genellikle yıllık bir ürün olarak yetiştirilir. Domates, tropikal ve ılıman iklimlerde açık alanda veya ılıman iklimde sera altında yetiştirilmektedir. Seralar genellikle büyük ölçekli üretim için kullanılır. Büyüme için doğru yeterli güneşe sahip ılıman iklimlerde, çimlenmeden çiçeklenmeye kadar yaklaşık 45 gün ve meyve olgunlaşmasının başlangıcına ulaşmak için 90-100 gün gereklidir (Nuez, 2001).
Yeni gözlem bildir



Obalı / Baykan / Siirt - Temmuz 2021 © Serdar Ölez


Morfoloji

3 metre kadar boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Birincil kök birkaç metre uzunluğunda büyüyebilir. Gövde köşelidir ve karakteristik bir koku veren tüylerle ve salgılı uzantılarla kaplıdır. Yapraklar, 137.5° açı ile gövde üzerinde dönüşümlü olarak dizilidir. Yaprakların şekli derin tüysü loblu veya tüysü birleşik yapıda olabilir. Bileşik yapraklar tipik olarak 5-9 yaprakçıktan oluşur. Yaprakçıklar saplı ve tırtıklı kenarlıdır. Domates meyvesi küresel veya oval olabilir. Botanik olarak meyve tohumunu posaya saran basit etli bir meyve şeklindedir (böğürtlenlerin ortak özelliklerini sergiler). Dış kabuk, plasentanın yanı sıra meyve duvarının geri kalanını oluşturan ince ve etli bir dokudur. Meyvenin rengi, etli dokudaki hücrelerden elde edilir. Domates meyveleri iki gözlü veya çok gözlü olabilir. Loküler boşlukların içinde 50 ila 200 tohum bulunur ve jelatinimsi zarlarla çevrelidir. Tohumlar yaklaşık 5 x 4 x 2 mm boyutlarda ve mercimek formundadır (OECD, 2017).

Gözlemler

Sınıflandırma

Gezenadam taxonomy scale

Kısa kısa...

Kültür domatesi, Solanum lycopersicum, çiğ veya pişmiş olarak tüketilebilmesi ve birçok işlenmiş yiyecek içerisinde temel bir bilrşen olması nedeniyle dünyanın en çok tüketilen domatesidir. 2014 yılında dünya çapında domates ekilen alan 5 milyon hektar, elde edilen hasılat 171 milyon ton olmuştur; aynı yıl Çin ve Hindistan en büyük üretici ülkeler olmuştur (FAOSTAT, 2017). Domates, çeşitli coğrafi bölgelerde açık tarlalarda veya seralarda yetiştirilebilir; geleneksel yöntemlerde veya otomatik makinalarla hasat edilebilir.  

Adlandırmalar

Bilimsel adlandırma

Solanum lycopersicum L.
Sinonimler (Tam liste)

- Solanum lycopersicum var. lycopersicum
- Solanum pomiferum Cav.
İngilizce

Garden Tomato

Etimoloji ve kısaltmalar

Solanum ilk olarak S. nigrum için Büyük Plinius (Pliny the Elder) tarafından kullanılmış; Sol Latincede güneş anlamına gelir [Güneşin bitkisi]; Solamen Latincede teselli anlamına gelir, bazı türlerinin narkotik özelliklerine atıfta bulunur. Lycopersicum Eski Yunancada (lúkopersikōn) `kurt´ anlamına gelen λύκος (lúkos) kelimesi ile `şeftali´ anlamına gelen περσικών (persikṓn) kelimesinin birleşiminden türetilmiştir;  Bilimsel adlandırmada kullanılan L. kısaltması modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoolog olan Carl Linnaeus´un (1707-1778) türü yayınlayan kişi olduğunu belirtmek için kullanılır.

Kaynaklar

  1. OECD (2017), Safety Assessment of Transgenic Organisms in the Environment, Volume 7: OECD Consensus Documents, Harmonisation of Regulatory Oversight in Biotechnology, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264279728-en.
  2. Nuez, F. (2001), El Cultivo del Tomate, Ediciones Mundi-Prensa.
  3. FAOSTAT (2017), “Production – Crops – Area harvested/ Production quantity – Tomatoes – 2014”, FAO Statistics online database, Food and Agriculture Organization, Rome, www.fao.org/faostat/en.
  4. Listelenen kaynaklar Solanum lycopersicum hakkında ilave bilgiler içerebilir:
    Ulusal Tez Merkezi
    Tubives
    Türkiye Bitkileri
    Bizim Bitkiler
    Kocaeli Bitkileri
    GBIF Database
    Wikipedia
    Encyclopedia of Life
    Wikispecies
    JSTOR Plant DB
    Efloras
    Plants For A Future
    Google Images
    Plant Illustrations

Basit Görünüm





Gezenadam
DDbtn
BiyotaPatikaGezi ve Doğa NotlarıAra...